शिवसेना (उद्धव बाळासाहेब ठाकरे) नेते संजय राऊत हे माजी मुघल सम्राट औरंगजेबाच्या समाधीबद्दल बोलत असल्याचा व्हिडिओ सध्या सोशल मीडियावर व्हायरल होत आहे.
राऊत यांनी औरंगजेब आणि अफझलखान यांच्या कबरीचा उल्लेख 'शौर्याचे प्रतीक' असा केल्याचा दावा युजर्स करत आहेत.
'@MeghUpdates'चे हे एक्स (पूर्वीचे ट्विटर) अकाऊंट अनेकदा चुकीची माहिती ऑनलाइन शेअर करते आणि ही बातमी लिहिण्यापर्यंत या पोस्टला ३४८.५ हजारांहून अधिक व्ह्यूज मिळाले होते.
(अशाच दाव्यांचे संग्रह येथे, येथे आणि येथे पाहता येतील.)
सत्य काय आहे?: हा दावा दिशाभूल करणारा असून संदर्भाबाहेर हा व्हिडिओ शेअर केला जात आहे.
राऊत यांनी औरंगजेब आणि अफझलखानाच्या कबरीला 'शौर्याचे प्रतीक' म्हटले नाही.
त्याऐवजी ते प्रत्यक्षात शिवरायांचे शौर्य आणि मराठ्यांच्या शौर्याचे वर्णन करीत आहेत.
आम्हाला सत्य कसे कळले?: आम्ही गुगलवर संबंधित कीवर्ड शोध केला, ज्यामुळे आम्हाला याबद्दलच्या इतर अहवालांसह त्याच व्हिडिओची दीर्घ आवृत्ती मिळाली.
'औरंगजेबाच्या कबरीवरून वाद: संजय राऊत यांचे मोठे विधान, 'औरंगजेबाची कबर तोडू शकत नाही...', असे शीर्षक 'टाइम्स नाऊ'ने १७ मार्च रोजी शेअर केले होते.
या व्हिडिओमध्ये राऊत यांचे संपूर्ण विधान दाखवण्यात आले आहे, ज्यात त्यांनी औरंगजेबाच्या समाधीची तुलना औरंगजेबाविरुद्ध लढलेल्या मराठ्यांनी दाखवलेल्या शौर्य आणि शौर्याशी केली आहे.
संपूर्ण व्हिडिओमध्ये तो मुघल बादशहाच्या समर्थनार्थ बोलत नाही.
पत्रकार परिषदेदरम्यान एका पत्रकाराने राऊत यांना औरंगजेबाच्या कबरीला झालेल्या आंदोलनाबाबत विचारले असता ते मराठीत उत्तर देतात, "भारत आणि महाराष्ट्रात सत्ताधारी सरकार कोण? हा फक्त त्यांचा अधिकार आहे का? मोदी आणि फडणवीस हे हिंसक हिंदुत्ववादी विचारसरणीचे आहेत. त्यांना समाधी पाडण्यापासून कोणी रोखले आहे? मग त्यांच्या प्रशासनाने हे करावे, तुम्ही लोकांना त्रास का देत आहात, आरएसएसला मागणी करण्यास सांगा, बजरंग दल आणि विहिंप हे त्यांचे बछडे आहेत. सामनाचे आजचे संपादकीय वाचावे. छत्रपती शिवाजी महाराजांनी देशाला असे शौर्य दाखवून दिले आणि त्याचे स्मारक म्हणजे औरंगजेबाची समाधी. महाराष्ट्रावर हल्ला करण्यापूर्वी आम्ही त्यांना औरंगजेबाच्या समाधीवर जाऊन त्याचे काय झाले ते पाहण्यास सांगतो. ज्यांना इतिहासाची माहिती नसते ते हे सर्व करतात (समाधी पाडण्याची हाक देतात)."
१६०० च्या दशकात विजापूर सल्तनतच्या आदिलशाही घराण्याची सेवा करणारा सेनापती अफझलखानाचा शिवाजीने पराभव केल्याचे ते सांगतात.
व्हायरल व्हिडिओमध्ये ते पुढे म्हणतात, "शिवाजी महाराजांची लढाई औरंगजेब आणि मुघलांशी होती. औरंगजेब महाराष्ट्रात आहे, हे मराठ्यांच्या शौर्याचे प्रतीक आहे, असे मला वाटते. शिवाजी महाराज आणि मराठे त्यांच्याविरुद्ध कसे लढले हे भावी पिढीला कळले पाहिजे आणि शेवटी त्यांना विजय मिळवता आला नाही आणि त्यांची समाधी महाराष्ट्रात च व्हावी लागली."
शिवाय, राऊत यांनी औरंगजेबाच्या समर्थनार्थ केलेले कोणतेही जाहीर वक्तव्य किंवा सोशल मीडिया पोस्टही आम्हाला आढळली नाही.
काय आहे वाद?: औरंगजेबाची समाधी छत्रपती संभाजीनगर (पूर्वीचे औरंगाबाद) येथे असून ती हटविण्याची मागणी होत असल्याने अलीकडे ती राजकीय वादाच्या भोवऱ्यात सापडली आहे.
या वादावरून नागपुरात दोन समाजांमध्ये हिंसाचार उसळल्यानंतर असे अनेक दावे ऑनलाइन फिरत आहेत.
महाराष्ट्राचे मुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस यांनी विकी कौशल अभिनीत 'छावा' या चित्रपटामुळे औरंगजेबाविरोधात लोकांमध्ये संताप निर्माण झाल्याचा ठपका ठेवला होता.
निष्कर्ष: संजय राऊत यांनी औरंगजेबाच्या कबरीचा उल्लेख 'शौर्याचे प्रतीक' असा केल्याचा दावा करत युजर्स संदर्भाशिवाय एक व्हिडिओ शेअर करत आहेत.
(ऑनलाइन आलेल्या पोस्ट किंवा माहितीची खात्री नाही आणि त्याची पडताळणी करायची आहे का? आम्हाला व्हॉट्सअॅपवर 9540511818 वाजता तपशील पाठवा किंवा webqoof@thequint.com वाजता आम्हाला ई-मेल करा आणि आम्ही ते आपल्यासाठी फॅक्ट-चेक करू. आमच्या सर्व फॅक्ट चेक केलेल्या कथा ही तुम्ही इथे वाचू शकता.)